Sztandar

Każdy sztandar jest symbolem jedności,
przemawia do uczu
ć
patriotycznych i obywatelskich,
pobudzaj
ąc do działania
w imi
ę wspólnej sprawy”.

W środowisku strażackim sztandary były fundowane poszczególnym jednostkom straży pożarnej, zarówno ochotniczym jak i zawodowym.

Pierwsze stowarzyszenia strażackie sztandary otrzymywały najczęściej z okazji jubileuszu swojego istnienia. Ich fundatorami była społeczność lokalna czasami indywidualni ofiarodawcy.

W okresie zaborów strażackie sztandary wykonywano w kształcie kwadratu, bądź prostokąta w kolorze czerwonym, zielonym i żółtym. Na stronie głównej (awersie) haftowano lub malowana wizerunek Matki Boskiej lub św. Floriana, a na stronie odwrotnej (rewersie) herb miejscowości będącej siedzibą jednostki, datę jej utworzenia i okolicznościowego jubileuszu, zwieńczone liśćmi lauru lub dębu. Często również liśćmi lauru lub dębu zwieńczano symbole strażackie: hełm na tle skrzyżowanych toporków. Herb miejscowości, datę utworzenia jednostki lub jubileuszu umieszczano w rogach sztandaru. Napisy stosowano jedynie wówczas, gdy otrzymano zgodę na wykonanie ich w języku polskim, co dowodziło strażackiego patriotyzmu.

W dobie II Rzeczypospolitej strażackie sztandary korporacyjne wykonywano również w kształcie kwadratu lub prostokąta. Awers miał kolor czerwony, a rewers żółty. Na awersie umieszczano najczęściej godło państwowe (orzeł w koronie), wokół którego często haftowano nazwę jednostki i jej siedziby. Na rewersie umieszczano wizerunek św. Floriana i jedno z haseł:

„Bogu na chwałę, bliźniemu di pomocy”,

„W jedności siła”,

„Wszyscy za jednego, jeden za wszystkich”.

W niektórych regionach kraju sztandarom nadawano imiona.

Po II wojnie światowej wizerunek św. Floriana był umieszczany na sztandarach do 1949 r., czyli do zmiany ustroju politycznego Polski i likwidacji Związku Straży Pożarnych RP. Jednak wówczas orzeł będący godłem naszego kraju utracił koronę.

W kolejnych latach PRL sztandary strażackie nadal miały kształt kwadratu. Awers był koloru czerwonego, ale rewers koloru niebieskiego. Na awersie umieszczano godło państwowe (orzeł bez korony) i nazwę jednostki oraz jej siedziby, a na rewersie znak Związku oraz napis „W służbie Ojczyzny Ludowej”.

Jednak nie wszystkie jednostki straży pożarnych, a zwłaszcza ochotnicze straże pożarne godziły się na usunięcie ze sztandaru wizerunku św. Floriana. Dlatego często na rewersie mocowano zatrzaski, którymi przypinano płat z wizerunkiem św. Floriana. Zabieg taki stosowano uczestnicząc w uroczystościach kościelnych, jak na przykład z okazji Dnia Patrona 4 maja, pogrzebach swoich członków, bądź na uroczystościach kościelnych.

Oficjalny powrót wizerunku św. Floriana na strażackie sztandary nastąpił po 1991 r. Wówczas również orzeł odzyskał koronę. Tak istotne zmiany nastąpiły po likwidacji ustroju komunistycznego.

Od 1991 r. sztandar ochotniczej straży pożarnej stanowi kwadrat wielkości 100 x 100 cm, obszyty z trzech boków frędzlami, czwarty bok umocowany do drzewca. Na awersie koloru czerwonego i obszytego złotym galonem umieszcza się w dolnej części napis „W służbie Ojczyzny”, natomiast pośrodku płata znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych. Rewers jest koloru niebieskiego.

Dopuszczono dwie wersje plastyczne rewersu. Pierwsza wersja w uzgodnieniu z władzami kościelnymi – umieszczenie w tle krzyża wkomponowanego wizerunku św. Floriana.

Druga wersja – hełm strażacki na tle skrzyżowanych toporków, a całość zwieńczona liśćmi lauru.


W naszej jednostce posiadamy dwa sztandary.

Pierwszy, już historyczny, został wyhaftowany dla OSP Bukowca w roku 1980, kiedy to jednostka obchodziła jubileusz 35-lecia istnienia, gdyż początkowo uważano, że jednostka powstała po wojnie i rok 1945 uznawano za datę powstania OSP w Bukowcu.

Ma to swoje odzwierciedlenie w wizerunku samego sztandaru: na awersie koloru czerwonego znajduje się napis: W SŁUŻBIE OJCZYZNY LUDOWEJ, a pośrodku płata wyhaftowany jest znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych z orłem bez korony.

Na niebieskim rewersie znajduje się napis OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W BUKOWCU i dwie daty 1945 oraz 1980. Pośrodku płata znajdowały się symbole strażackie: hełm na tle skrzyżowanych toporków.

Drugi, obecnie używany sztandar, został zakupiony dla naszej jednostce w roku 2001, w którym OSP obchodziła jubileusz 70-lecia istnienia jednostki.

Na stronie głównej koloru czerwonego, znajduje się napis: W SŁUŻBIE OJCZYZNY i znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP z orłem w koronie.

Na stronie odwrotnej znajduje się napis OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA Bukowiec oraz daty: 1932 i 2001. W 2001 roku za datę powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Bukowcu przyjęto rok 1932, ponieważ podczas remontu znaleziono dokumenty z których wynikało iż to właśnie 1932 rok. Pośrodku płata znajdowały się symbole strażackie: hełm na tle skrzyżowanych toporków i w tło sztandaru wkomponowano wizerunek św. Floriana.

Na dzień dzisiejszy został odnaleziony dokument, z którego wynika iż decyzja o powstaniu Ochotniczej Straży w Bukowcu zapadła na zebraniu gminnym dnia 5 maja 1927 roku.

Obecność sztandaru w miejscach, gdzie odbywają się ważne spotkania, nadaje im wysoką rangę, wprowadza atmosferę oficjalną i dostojną. Stosowanie sztandaru i innych symboli Związku OSP RP określają przepisy wewnątrzzwiązkowe.

Zgodnie z postanowieniami regulaminu, ze sztandarem występuje się w asyście pocztu sztandarowego podczas:

  • uroczystości państwowych,

  • uroczystości patriotyczno-religijnych,

  • uroczystości strażackich organizowanych zgodnie z ceremoniałem, takich jak:

– uroczysta zbiórka w OSP,

– poświęcenie i wręczenie sztandaru,

– nadanie odznaczenia ochotniczej straży pożarnej,

– ślubowanie młodzieżowej drużyny pożarniczej,

– jubileusz ochotniczej straży pożarnej,

– pożegnanie strażaków,

– najważniejszych wydarzeń związanych ze statutową działalnością OSP.